Животные и природа

Барыс (қар барыс немесе ирбис) Орталық Азиядағы тауларда, Солтүстік Үндістан, Пәкістан, Байкал, Тибет өңірлерін мекендейтін мысық. Қазақстанда барысты Көлсай көлінен, Қаскелең, Өтпелі шатқалынан, Аюсайдан, Бутаковка мен Кімасар шатқалдары биігінен байқауға болады.

Бүргелер сүтқоректілерде пайда болады, олардың құстарға жету мүмкіндігі кеңейткен шығар. Бүрге уақытында жұмыртқа салып көбейеді.

Жайықтың жалпы ұзындығы 2428 км, Қазақстан аумағындағы ұзындығы — 1084 км.

Африкадағы ең терең сарқырама — Тугела.

«Айдаһар үңгірі» — туристер мен Зеренді ауданының тұрғындарының энергиялық күш алу үшін келетін ерекше энергетикалық орын. Жергілікті тұрғындар бұл үңгірді киелі деп санайды, оның қасиеттілігі денені және адам денсаулығын тазарту үшін өте пайдалы болып келеді.

Үйсіндердің негізгі шаруашылығы — жартылай көшпелі мал шаруашылығын дамыту болды. Үйсінді бірлестік кезінде малға жеке меншік болды, бұл ру-тайпаларының жайылымдары иелікке бөлініп, байлық тайпа көсемдерінің қолына жинақталды.

Жұмыртқаны жылыту үшін қолданылатын жануарлар туралы ақпарат табылмады. Алайда, жылы қанды жануарлары — сүтқоректілер мен құстар — жұмыртқаларын жылу арқылы дамытады.

Жабайы жануарлармен кездескен кезде қауіпсіздік ережелерін сақтау керек: - Жануардың мінез-құлық ережелері туралы біліңіз. - Адамдарға жануар дұрыс емес мінез-құлықпен қоздырмайды. - Көшеде жануарды байқаса, атаңызға хабарлаңыз.

Аюлардың ерекшеліктері: - Дене сипаттамалары. - Түрлерінің салмағы мен ұзындығы. - Жүні.

Қоршаған ортаның радиоактивтік ластануының салдары мыналар болуы мүмкін: - Биологиялық кері нәтижелер. - Адам денсаулығына зиянды әсер. - Мутагендік әсер (генетикалық өзгерістер).

Жануарлардың топтары төлдер немесе түрлері деп аталады. Мысалы, түйе — төлі ботақан, сиыр — бұзау, жылқы — құлын.

Жұмақ құстары тропикалық ормандардың тығыз мекендейтін жерлерімен шектеледі. Бұл құстар өсімдіктің жемісі мен тұқымымен қоректенеді, сондай-ақ ұсақ жәндіктерді, бақалар мен кесірткелерді де жейді.

Жануарлардың жылына қатысты келесі сипаттамалар: - Қыс кезінде жануарлар қыстайды. - Жаңа жыл ең бейбіт және мейірімді жануардың қолдаушысы болады. Жануарлар жылының сипаттамалары туралы ақпарат табылмады.

Алакөл мемлекеттік табиғи қорығының фаунасында сүтқоректілердің 63 түрі, құстардың 269 түрі, балықтардың 22 түрі, жәндіктердің 1000-ға жуық түрі бар. Құстардың ішінде ерекше қызығушылық тудыратын түрлер: реликті шағала, қызғылт және бұйра бірқазандар, дуадақ, жекдуадақ және мойнақ сияқты жойылып бара жатқан және сирек кездесетін тау, шөл және суда жүзетін құстар. Өсімдіктерден ағаштар мен бұталардан, су өсімдігінен және шөптерден тұрады. Қорықта өсіп жатыр: түрліаяқ бөріқарақ; қайықша томағашөп; ақсары жуантамыр; көп бұтақты жыңғыл; егеушөп және балдыршөп, мүйізжапырақ және қияқ.

Арамсояу 200-ден астам ауыл шаруашылығы дақылдарына зиян келтіреді. Арамсоядың зияндылығы мынада, олар мәдени дақылдардағы зат алмасуды бұзады, түтікше тамырлары арқылы мәдени дақылға жабысып, ондағы органикалық, органикалық емес заттарды сорып алып, дақылды әлсіретеді, біртіндеп дақыл өсуін тоқтатып, қурайды.

Экваторлық климаттық белдеудің ерекшеліктері: жыл бойы температура 24–28 °С деңгейінде тұрады; ауаның ылғалдылығы 80–90%; күндізгі сағаттан кейін жауын-шашындар түседі, жиі құмшақтармен. Экваторлық белдеу не үлкен желбен, ал үш бөліктен қалыптасады: Африканың экваторлық аймағының оңтүстігінде, Оңтүстік Американың солтүстігінде және Зонд аралдарында.

Қазақстанның өсімдіктерге арналған «Қызыл кітабы» 1981 жылы жарық көріп, ондағы түрлер 2 санаттан тұрды: жойылып кету қаупі төнген түрлер және сирек кездесетін түрлер. Қазақстанның «Қызыл кітапына» енген өсімдіктің тізімі: - жабық тұқымдасындағы өсімдіктердің — 387 түрі; - ашық тұқымдылардың — 2 түрі; - қырықжапырақтардың — 3 түрі; - саңырауқұлақтардың - 13 түрі және қыналардың — бір түрі.

Қазақстанның флорасы мен фаунасы әртүрлі жерлерде өмір сүреді. Қазақстанда омыртқалы жануардың 835 түрі мекендейді, оның ішінде сүтқоректілердің — 178 түрі, құстардың — 489, бауырымен жорғалаушылардың — 52, қос мекенділердің - 12, балықтардың — 104 және дөңгелек ауыздылардың — 3 түрі бар.

Температура питонның денесі ортадағы температураға байланысты. Питондар — суық жүйке тұлғалар, сондықтан олардың денесінің температурасы шамамен ортадағы температураның екенін білдіреді.

Аквариумдағы балықтар ауруларға шалдығуы мүмкін, олардың ішінде: - Жұқпалы аурулар: - жұқпалық (өсімдіктердің патогендері: бактериялар, саңырауқұлақтар, вирустар); - инвазивті (жануарлардан шыққан түрлі паразиттерден туындаған). - Химиялық шығу тегі. Аквариумдағы жануарлардың жұқпасыз аурулары кез келген патогендің әрекеттерінен туындамайды, олар белгілі бір экологиялық факторларға ұшырағанда пайда болуы ықтимал.