Животные и природа

Тянь-Шаньның табиғи аймақтарының бірі — өзендер мен көлдер. Табиғаттың басқа аймақтарын құрғақ жайылымдар, қоңыржай және жарқын жайылмыртпақтар, сондай-ақ құмды және жартылай құмдық экосистемалар құрайды. Тянь-Шаньда көптеген жануарлар мен өсімдіктер тұрады, олардың ішінен қамтылған барс, Тянь-Шандық бұрыш (ибекс), арқал (тауық еттер), сондай-ақ көпшілік құстар, жануарлары, жабықтар және жәндіктер.

Балықшы тұйғындарды қорғаудың бірнеше жолдары: Қоршаған ортаны қауіпсіз ету. «Құстардың қорғаныс жоспары». Ұялайтын жерлерге кадастр жүргізу.

«Экологиялық із» әдістемесі биоқуаттылық. Бұл әдіс Жердің табиғи ресурстарының шектеулі және қазіргі пайдалану деңгейлерін ескере отырып, тұрақсыз пайдаланылуда.

Қазақстандағы мал шаруашылығының ұжымдастыруға бейімделуіне кедергі болды: - Малдардың аздығы. - Күтіп-бағудың қанағаттанғысыз жағдайлары. - Азықтандырудың төмен өнімділігі. - Жоғары сатып алу құнының жоғалуы.

Аюлар көбінесе жеміс жидектер, шөп тамырларын, құрт-құмырсқаларды, личинкаларды қазып жейді, бақа, балықтарды ұстайды. Аюлар судан балық аулап, жидектер теріп, құстарды аулап жейді.

Шығанақ ағысы биогеоценоздарға әсер етеді. Биогеоценоз — бұл табиғи жағдайларда тіршілік ететін өсімдіктер, жануарлар мен микроорганизмдердің жиынтығы.

Қазақстандағы қар барыстың популяциясы 1990 жылдардың басынан бері өсіп жатыр. Қар барысының популяциясын қорғауда елдегі «Қар барысын сақтау Стратегиясы» (2011) және «Қар барысін сақтау жөніндегі ұлттық іс-қимыл жоспарлары» (2015-2020) әзірленген.

Жабайы мысықтар мен үй мысықтары арасында келесі айырмашылықтар бар: Жабайы мысықтың өмір сүру ортасы. Ұзындығы.

Аюлар орманда, салқын жерлерде және суда мекендейді. Аюлардың екі түрі бар: ақ және сұр.

Маралдар Алтайда, Енисеу бастауларынан Красноярстаңға дейін, Саян тауларының орманды төселіп жатқан жотасында, Забайкальеде, Тянь-Шаньда, Семиречье және Заилий Алатауда, Иссык-Куль аймағындағы тауларда және Нарында мекендейді. Маралдардың саны туралы ақпарат табылмады. Алайда олардың саны өте көп болуы мүмкін, өйткені олар қарапайым және қоршаған ортада қауіпсіз болуы үшін бір-бірімен, жеке немесе толық тұратын топтарда өмір сүреді.

Көшім — Қазақстанның ең ірі өзендерінің бірі. Көшім ауылынан бастап арна күрт түзеліп, Көшім каналы атауын алады.  Өзен ақырында Киров су қоймасдан ағып, негізгі атауын алды: Негізгі су ағысы Орынқопа, Шертекен және Бірқазанкөл көлдері арқылы Қазыбайсай көліне құяды; Екінші тармақ Жалтыркөл көліне дейін өтеді, содан кейін Жалтыр көлімен байланысты.

Шығанақтан шыққан ағындардың экологиялық маңызы: - су тасқынынан қорғайды; - ластаушы заттарды кетіреді; - ықтимал қауіпті қоректік заттарды қайта өңдейді; - балықтардың көптеген түрлерін қоректендіреді және тіршілік ету ортасын қамтамасыз етеді.

Қазақстанда келесі жабайы мысық түрлері кездеседі: - дала мысығы; - қамыс мысығы, сабаншы; - шағыл мысығы (Қызылқұм шөлінде және Каспий теңізі маңындағы құмды аймақтарда); - сілеусін; - қарақал; - қар барысы (ілбіс).

Гүлдердің түсі мен иісі тозаңдандырғыштарды тарту үшін қолданылады, өйткені тозаңдандырушы жәндіктер гүлдің ортасына бағытталған сызбалар мен түстерді, сондай-ақ олардың хош иісін қадағалайды. Гүлдегі хош иісті тозаңдатқыштардың тартымдылығын анықтайды және жануарлармен тозаңданатын өсімдіктердің көбеюін қамтамасыз етеді.

Балықшы тұйғындардың санының азаюына келесі факторлар әсер етеді: Орманды кесу қысқарған. Балықтардың өлімі. Жоғары температура.

Семей полигонының қазіргі экологиялық жағдайы күрделі және көп қабатты құбылыс болып табылады, оған топырақтың, су айдындарының және өсімдіктердің радиоактивті ластануы да, радиацияның тірі организмдерге әсер етуінің ұзақ мерзімді салдары да кіреді. Қазақстан Республикасының Ұлттық ядролық орталығы 2021 жылы Семей сынақ полигоны жерлерінің радиоактивті ластануын тексеруді аяқтауды жоспарлап отыр.

Асық — төрт түлік мал мен қоңыр аңның санының орта тұсында орналасқан асық жіліктен алынады. Асықтың түрлері көп. Мысалы: - Сақа — асықтың үлкен әрі шымыр түрі. - Кеней — көпшілік ойнауға арналған қарапайым асықтар. - Шүкейт — жас малдың асыгы.

Гольфстрим ағысы Оңтүстік Американың шығыс жағалауындағы аймақтардың және Солтүстік-Батыс Еуропаның климаттық жағдайларын белсенді түрде әсер етеді. Мексика Теңізінен жылы суды Атлантикаға шығып, оны Солтүстік Еуропадағы температураларды жеңілдетеді, бұл осы аймақтағыларда қандай жағдайларды болжауға болады.

Балықшы тұйғындар ұя салады сәуір айының соңынан мамырдың басына дейін. Балапандар ұяда 49–60 тәулік болады.

Сарыарқадағы көптеген өзендер мен көлдер бар, олардың ішінде: - Есіл. - Нұра. - Сарысу - Сілеті; - Шідерті, - Тоқырауын; - Ащысу; - Қаракөл. Сарыарқаға жататын көптеген басқа да өзендер және көлдер кіреді, мысалы: - Құлынжон, - Үлкен Бөкен, - Тайынты, - Песчанка, - Аблакетка (Аблайхит).