Животные и природа

Финляндияда 187 888 көл бар. Елдің жер аумағы 338 430,53 км2-ға жуық, ал көлдердің ауданы 10 км2-ден асатын 309-ге жуық.

Қазақстанның ең биік тауы — Хан-Тенгри. Хан-Тенгри пикі Қазақстан, Қырғызстан және Қытай шекарасында орналастырған.

Финляндияның ормандары ел аумағының шамамен 76%-ын алып жатыр. Финляндияда барлығы отызға жуық ағаш түрлері өседі, олардың ең көп тарағандары қарағай (45%), шырша (37%) және қайың (15%).

Инеліктер тұщы суларда тіршілік етеді — өзендер, көлдер, тоғандар мен батпақтарда кездеседі. Инеліктердің дернәсілдері де суда өмір сүріп, ұсақ омыртқасыздармен қоректенеді, бұл табиғаттағы биологиялық тепе-теңдікті сақтауда маңызды рөл атқарады.

Наурзум қорығының флорасы 687 түрлі өсімдік түрлерден тұрады, бұл құрлық және жарқын құрлық аймақтары үшін өте аз. Фаунада 44 жануар түрі, 282 құстар түрі және 6 жануарлар мен жануарға ұқсайтын өсімдіктің түрлері бар.

Пайдалы қазбаларды өндірумен байланысты экологиялық проблемалардың кейбіреулері: - Қалдықтардың жиналуы. - Ауаның ластануы. - Су ресурстарының нашарлауы. Пайдалы рудаларды өндіретін кәсіпорындар экологиялық жағдайды бақылауға және одан әрі шешу шараларын жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

Қоқиқаздардың 6 түрі бар: үлкен қоқиқаз; кіші қоқиқаз (Phoenicopterus minor); чили қоқиқазы (Phoeniconaias chelicutae); Джеймс қоқиқазы; Анд қоқиқаздары (Phoenicoparrus andinus) ; америкалық қоқиқазды (Phoenicoptes ruber).

Қоқиқаздардың ерекшеліктері: - дене бітімі ерекше; - тұмсығы имек; - сирек кездесетін құстар; - мекендейді тропиктік және субтропиктік аймақтарда; - салмағы 4,5 кг-ға дейін; - қанаттарының ұзындығы 35–49 см.

Қазақстанның әртүрлі аймақтарында қызғалдақтар кеңінен таралған. Қазақстанда қызғалдықтардың 35-тен астам түрі өседі, олардың ішінде 13 түрі Қызыл кітапқа енген және қорғауға алынған.

Үй тышқаны, қаптесер (лат. Mus musculus) — тышқан туыстасына жататын сүтқоректі жануар. Дүние жүзінде кең таралған.

Инеліктер — энтомофагтар, т.е. пайда келтіретін жәндіктер.

Қаратау мемлекеттік табиғи қорығы — Қазақстанның Оңтүстік Қазақстан облысындағы Қаратау жоталарының орталық бөлігінде орналасқан мемлекеттік қорық. Қорықтың аумағы 34 300 га, ол 2004 жылы құрылған.

Жауын-шашын бұлттардың түзіліп, олар жер бетіне жеткенде суық буланғанда пайда болады. Бұлттар мұхиттар мен құрлықтар арқылы көтеріледі.

«Күшік пен мысық» — жануарлардың қорғанысқа үйрету ертегісі. Ол балаларға үй жануарларын қорғауды үйренуге көмектеседі.

Өздігінен тозаңдануға қабілетті өсімдіктерге, мысалы, орхидеялар, күнбағыстар, одуванчиктер жатады. Өсімдіктің гүлінің аталық мүшесіндегі тозаң сол гүлдің немесе сол өсімдіктегі басқа гүлнің аналық мүшелеріне жеткізіледі.

Қаратал өзенінде мекендейді: - пеликандар; - үйректердің бірнеше түрі; - құтандар.

Араларды қорғау үшін қолданылатын шаралардың кейбіреулері: - Қоршаған ортаны сақтау. - Жануарларды аулау.

Қазақстанның ең биік тауы — Хан-Тәңірі (6995 метр). Хан-Тәңирі Тянь-Шань тауларында орналасқан, оның биіктігі 7010 метр.

Қыс мезгіліне байланысты қызықты фактілер мен ақпараттарды балаларға айтуға болады: - Қыста жер бетін басады, жазда сайға қашады. - Шелек екен қалпағы, сәбіз екен танауы, қыста қардан туады, тауып көрші сен оны? - Аппақ қыстың бояуы, аппақ қыстың бораны, ақ көрпеге орайды, ақ қар байтақ даланы. - Әрбір көңілде жақсы үміт, келе жатқан жаңа жыл, әкелсін көп жақсылық.

Мұғалжар тауларының ерекшеліктері: - солтүстіктен оңтүстікке қарай 400 км-ге созылуы; - ені 200 км дейін; - орташа биіктігі 300 м; - батыс бөлігінде сүйір, шығыс бөлігінде таулы, біртіндеп төмендеп, жазыққа айналады, содан кейін Торғай үстіртіне өтеді; - солтүстігінде жіңішке бұйрат түрінде басталып, әрі қарай бір-біріне жарыса орналасқан екі қатар тізбекке бөлінеді.