Животные и природа

Лотос гүлдері Қазақстанның Атырау облысының Курмангазин ауданында өседі. Олар Кигач және Шароновка өзендерінің дельталарының протоқтарында, Каспий теңізіне құятын жерлерде гүлденеді. Курмангазин ауылы — Қазақстандағы тек бір жер, онда лотос гүлі көп мөлшерде өседі, олардың тұқымдарын мигрирленген құстар жеткізді.

Сұңқарлар кең тараған, олар Антарктидадан басқа тундрадан тауға дейін (шөлді аймақтарда да) мекендейді. Қазақстанда 7 түрі бар: ителгі, бөктергі, тұрымтай, жағалтай, лашын, ақтырнақ, бөктергі және күйкентай.

Темір кендері кең тараған жерлерде кездеседі. Қазақстанда темір кені Оралдың шығыс беткейінде, Қостанай өңірінде көптеп кездеседі.

Табиғатты ұтымды пайдалану — табиғи жағдайлар мен ресурстардың үнемді пайдаланылуын қамтамасыз етуге шақырылған әрекет жүйесі.

Ермен шөбі Қазақстанның барлық жерлерінде өседі, оның ішінде далаларда, шөл-шөлейтті жерлерде, тау етегінде, үй маңында да. Ерменнің құрамында эфир майы, глюкозид, абсинтин, ащы зат абзинтин С витамині және т.б. бар.

Қараша айының атауы сол кездегі табиғи өзгерістерге және сол кезде халықтың әлеуметтік жағдайына сай қойылған деген пікірлер бар. Ғалым Б. А. Куфтиннің зерттеуі бойынша бұл айда жер қара топырақ болып, жаздай малдың тұяғы таптаған өріс тозып, қара балшыққа айналып, қатып-сеңіп жатқан кезіне сәйкес қойылғаны туралы айтылған.

Қыста терезе алдында өсірілетін бірнеше өсімдіктер: - қияр; - георгина; - гладиолус; - бегония; - лилия. Табиғатта суық қыс пен қолайсыз жағдайға қарамастан, гүл жарып, хош иіс беретін өсімдіктер бар.

Қояндар әлемнің барлық жерлерінде мекендейді, олардың таралу аймағына мыналар жатады: Еуразия. Солтүстікті Америка. Қояндардың мекендеу аймақтарына шабындықтар, ормандар, шабынды-ормандық жерлер, шөлдер мен сулы-батпақты жерлер жатады.

Қордай желінің жылдамдығы қыста 40 м/сек-қа жетеді. Қордай желі Жамбыл облысының оңтүстік-шығысындағы Жетіжол жотасы мен Кіндіктас тау аралығындағы Қордай асуының үстінен соғатын жел.

Сұңқардың қорегі кішкентай құстар, жәндіктер, құрғақ сүтқоректілер мен кеміргіштер болып табылады.

Тропосферадағы ауа райы мен климаттық жағдайлардың өзара байланысы келесідей: - Тропосфера — атмосфераның ең төменгі қабаты, ол жер бетімен тығыз әрекетте болады. - Осы қабатта ауаның температурасы тәуліктік және жылдық барысында өзгеріп отырады. Сондай-ақ, тропосферада ауа райын болжайтын метеорологтар жұмыс істейді.

Мұғалжар тауының ең биік нүктесі — Үлкен Боқтыбай.

Лашын Қазақстанның Іле алабының төменгі ағысында, Ертіс – Есіл өзендері алабында, Алакөл, Қызылтұз, Зайсан көлдері маңындағы адырларда, Алтай, Алатау, Тарбағатай тауларының бөктерлерінде мекендейді. Лашын космополит, яғни барлық жер шарына кең тараған.

Шұраттың флорасы мен фаунасы — бұл жер астында өсімдіктер мен жануарлардың тұрмысы, құрамы, түрлері және тұрақтылығы. Шұратта өсімдіктің 1635 түрі, олардың 102 тұқымдасы бар. Фаунада құстардың 300 түрі бар, оның ішінде ұялайтыны — 124, қалғандары ұшып өтетіндер және қоныс аударатындар.

Міне, балаларға арналған табиғат туралы жұмбақтар: «Қыста — жұлдыз, көктемде — су». «Қанаты жоқ — ұшады, аяғы жоқ — қашады». Ат шаптырым аумағы, Байқалмайды салмағы. Мың кессең де ол мейлі, Жүреді, ұшып өлмейді». Қараңғыда жымыңдайды, жанады, Жарық түссе, бірден сөніп қалады». «Аяз қысып, өрнек сызып, Терезені торлайды. Қарға омбығып, Бет домбығып», сырғанап жастар ойнайды».

Қазақстанда келесі үйеңкі түрлері өседі: Татар үйеңгісі. Далалық үйеңки. Үйеңкінің жалпы 150-ге жуық түрі бар.

Қаратау мемлекеттік табиғи қорығының негізгі мақсаты — Қаратау арқарының эндемик популяциясын қорғау. Қорықтың құруына 1970 жылдардан бастап ғылыми қызметкерлер Қаратау жоталарындағы ерекше табиғаттың сақталуы қажеттілігі туралы назар аударып, жаңа қорық құру туралы мәселе көтерді.

Шаңды дауылдың қауіп-қатерлері мыналарды қамтиды: Инфрақұрылымға зақым келтіру. Егіннің жойылуы. Адамдар мен жануарлардың өлімі.

Қарлығаштың қорегі ұзын, жіңішке әрі ұзын. Қарлығаш өте жақсы ұшады, тіршілігінің көп уақытын ауада ұшып жүріп өткізеді.

Шарын өзенінің геологиялық ерекшеліктері: - ұзындығы 427 км; - бастауы Теріскей Алатауы мен Күнгей Алатау тауларындағы мұздықтардан; - су жиналатын алабы 7720 км2. Шарын өзені Іле өзеніндегі шатқалы арқылы өтеді.