Животные и природа

Қазақстанның өсімдік жамылғысында 6–7 мың түр өсімдігі бар. Қазақстан флорасындағы түрлердің басым бөлігі 15 тұқымға топтасқан.

Тышқандардың негізгі мекені Азия, кейбір түрлері бүкіл дүниежүзіне таралған. Тышқанның табиғи мекендейтін жерлері — өзендер мен көлдерге іргелес сулы-батпақты жерлер, әр түрлі өсімдік жамылғысы бар және шалғындықтар, шалғынды дала, бөлек өсетін бұталар, ылғалды орман шеттері, шалғындықтары, жапырақты аймақтар және аралас қылқан жапырақтар.

Инеліктердің барлығы 5680 түрі белгілі. Олардың ішінде: қызылбас қаңғыбас; Элизабетаның өрт сөндіргіші; тәжі бар сойыл. Инеліктер әлемнің барлық аймақтарында кездеседі, бірақ олардың таралу аймағы шектеулі немесе эндемикалық болуы мүмкін.

Ас тұзы (натрий хлорид) табиғатта мұхиттар мен теңіздерде, сондай-ақ көлдер мен жер асты суларында кездеседі.

Инеліктердің даму кезеңдері азық-түлік ресурстарының қолжетімділігіне және климаттық жағдайларға байланысты. Қос дақты инелік дернәсілдерінің дамуы 35 айға созылады, көк рокер — 38, ал Гомфина тұқымдасының кейбір аталарында 47 айға дейін дамиды.

Құстардың ұшу қабілеті көптеген факторларға байланысты, олардың ішінде: Дене салмағы. Қанат қаңқасы. Қанаттың пішіні. Құстарды дене құрылысына, тіршілік әрекетіне байланысты 3 топқа бөледі: - қыртөссіздер (жүгіретін құстар); - жүзетін құстар (пингвиндер); - қыры барлар (ұшатын құстар) .

Каспий теңізінің жағалауында мынадай табиғи ерекшеліктер бар: - Теңіздің су деңгейінің өзгерістері. - Қыс айларында Каспийдегі мұз. - Каспийге шығыс жақтан түбектер сұғындары еніп жатыр, шығыс жағалауларында шығанақтар көбірек кездеседі.

Жануарлардың әртүрлі түрлеріндегі ауыз қуысының ерекшеліктері: - Жылқыларда құйрықтары қысқа, омыртқалары шомбал, цилиндр тәріздес, дененің ені оның ұзындығына тең. - Ірі қара малда құйығы ұзын, омыртқасы сәл ұзындау. - Шошқалар да омыртқалар цилиндр тәрізді, бірақ алдыңғы 5–6 омыртқалары дорсо-вентральды түрде қысылған.

Төмен сатыдағы өсімдіктердің маңызы табиғатта зат алмасу процесінде үлкен рөл атқарады. Көпшілік түрі тағам ретінде, тыңайтқыш ретінде (балдырлар), кондитерлік өндірісте (агар), антибиотиктер алуда (сәулелі саңырауқұлақтар), қоршаған ортаның ластану деңгейін анықтауда (қына) пайдаланылады.

Аргындар — бұл Қазақстанның Солтүстік, Оңтүстік және Орталық аймақтарында тұратын қазақ тайпаларының бірі. Олар Иртыштан Тургай даласына дейін кең аумақта, Сырдариядан Солтүстік Қазақстан шекарасына дейінгі Сарысу, Нұра, Ишим өзендерінің аластарында тұрайды.

Инеліктердің ерекшеліктері: көздің қырлы құрылымы; қанаттарының птеростигма мен түйіннің болуы; күшті жыртқышқалығы; кезек-кезек, кез келген бағытта қозғайтын қанаты; сегізіншіден ұстағанын жояды.

Жазда табиғатта келесі құбылыстар байқалады: Жаңбыр. Жел. Найзағай. Табиғат құбылысы дегеніміз табиғат тағдырындағы өзгерістерді білдіреді.

Қоршаған ортаны қорғау үшін қажет: - табиғи ресурстарды тиімді пайдалану; - жер, жер қойнауы, жер үсті және жер асты сулары, атмосфералық ауа, орман, өсімдік және жануарлар әлемі, табиғи экологиялық жүйелер, климат және Жердің озон қабатын жойылудан, бұзылудан, ластанудан және зиянды әсерден қорғалу; - қоршаған табиғаттың жағдайын бақылау және адамдардың денсаулығы мен басқа да тірі ағзаларға зиянды немесе қауіп туғызатын қатерлі ахуалдары туралы ескерту; - экологиялық талаптарды сақтау.

Қозы — жасы алты айға дейінгі қой төлі. Оның түрлеріне қарай атаулары мыналар болуы мүмкін: Күйек қозы. Көбеген. Мәйікті қозы. Арамза. Көпей. Бөдене қозы.

Зиянды саңырауқұлақтардың кейбір түрлері: - Amanita phalloides (өлімге әкелетін қалпақ); - Galerina marginata (өлімge әкелетіп тұрған галерина); - Gyromitra esculenta (Lo;kny morel).

Қозыларды тамақтандыру үшін келесі жемдерді қолдануға болады: - Жасыл жем. - Күнжара. Қозының рациондағы жемді ветеринар тағайындайды.

Құстарды қорғау үшін қолданылатын шаралардың бірі — түрлердің ұя салуын анықтау және жыл сайын есепке алу. Ерекше қорғалатын аймақтардың шегінде күзетті күшейту және жаңа объектілер — шағын қорықтар, шағын қорғалымдар, маусымдық қорғалымдар және мекендеу тығыздығы жоғары учаскелер орнатылады.

Жаз айлары: маусым, шілде, тамыз. Жаздың ерекшеліктері: - күн ұзақ және жылы болады; - табиғат жадырады; - мал семіреді, егін бойлап өседі; - ауыл шаруашылығы, құрылыс, тасымал, т.б. жұмыстары қауырт жүргізіледі.

Инеліктер жыртқыштар мен су жәндіктерінің дернәсілдерімен қоректенеді.

Наурызым мемлекеттік табиғи қорығының ауданы 191 381 гектарды құрайды. Қорық 1931 жылы құрылған (320 мың га).