Тұлғаны қалыптастыру процесінде келесі қарама-қайшылықтар кездеседі:
- Сыртқы қарама-қайшылық . Қоғамдық ережелер мен адамдардың тәртібі арасындағы сәйкессіздік .
- Ішкі қарама-қайшылық. Тәрбиешінің талабы мен тәрбиеленушінің мүмкіндігі арасында .
Тұлғаның қоғамдық мәнін қалыптастау үшін педагогикалық процесті ұйымдастыруды тұтастық және тұлғалық тұрғыдан бағдарлау қажет . Тұтастықтың мақсаты — тұлғын интегративтік (тұтас) сипаттарына бағдар жасау, ал тұлғағалық — оның әлеуметтік әрекеті мен шығармашылық мәні туралы кезқарасты бекіту .