Культура и искусство

Абайдың «Бес асыл іс» және «Бес жаман іс» туралы өлеңдері жоқ. Бірақ оның «Ғылым таппай мақтанба» атты өлеңінде «бес нәрсеге асық бол» деп, талапты, еңбекті, терең ойды, қанағат пен рақымды асыл қасиеттерді атап, сонымен қатар «бес нәрсеніден қашық бол» жатқан. Абайдың өлеңінен алынған бес жаман қасиет: өсек, өтірік, мақтаншақ, еріншек, бекер мал шашпақ.

«Алтын күз» сайысына қатысушыларға келесі тапсырмалар беріледі: - Күзге арналған ақындардың өлеңдерін жатқа айту. - «Күз тақырыбына көркем сөз оқу». - Өнер сайысы. - Мерекелік дастархан мәзірі.

Шыңғыс Айтматовтың «Боранды бекет» романының негізгі идеясы — рухани құлдырау мен мәңгүрттік. Қағынан жеріген мәңгүрттердің әрқилы әрекетін баяндау арқылы оқырманға ой салады.

Қазақ халқында жылқыға келесі мәндер беріледі: - Үй хайуанаты. - Ер азаматтың қанаты, сарбаздардың серігі, ел-жұрттың байлығы, ұзын жолдың көлігі, той-думанның сәні, қонақасының ең дәмді дәмі, алым-берімнің ең биік сыйлығы - Сән-салтанаттың идеалы, көркемдіктің көрінісі Қазақ халқының жылқы атауларының мағынасы туралы ақпарат табылмады.

Гиперболаны әртүрлі жанрларда қолдануға болады: - Әдебиетте. - Риторикада.

«Көшпенділер» трилогиясында бес ғасырлық оқиға суреттеледі, яғни, XV-XIX ғасыр аралығындағы Қазақ хандығы өмір сүрген кезең. «Алмас қылыш» романында ХV–ХVІ ғасырларда Қазақ хандығын құру, Әбілқайыр, Жәнібек, Керей хандардың тақ үшін таласы, қазақ руларының бірлесу идеясы суреттеледі. Жанталас романында ХVI–ХVII ғасырдағы Қазақстанның шетел басқыншыларымен күресі және Әбильқайыр ханның Қазақстандың Батыс бөлігін Ресей патшалығына қолдауы сипатталады. Қаһар романында — Кенесары хан, Ағыбай батыр, Жоламан батыр, Бопай сияқты тарихи, аты аңызға айналған тұлғалар басты кейіпкерлер болып табылады.

«Алтын күз» сайысының ережелері туралы ақпарат табылмады. Бірақ осындай сайысты өткізуге болатын ұсыныстар бар: «Алтын Күз» ойыны-сайысына қатысушылардың арасынан күз ханшайымын және күз ханшасын анықтау; оқушылардың тапқырлығын, шеберлігін бақылау; күз айлары туралы білетіндерін ортаға сала отырып, оқушының қызығушылығын арттыру.

Шал ақынның шығармалары келесі жинақтарға енген: - «ХУIII-ХIХ ғасырдың қазақ ақындары шығармасы» (1962); - «Үш ғасыр жырлайды» (1985); - Мұхтар Мағауиннің «Қобыз сарыны» (1971) және «Алдаспан» (1991) кітаптары; - И. Дүйсенбаевтың «XV-XVШ ғасырлардағы қазақ поэзиясы» (2002) жинағы; - Қ. Аманжоловтың «Бес ғасыр жырлаған» (2010) жинагы.

«Күлтегін» жырының басты идеясы — түркі халқының бірлігін сақтау, сыртқы жаудан елді қорғау, ежелгі ата-баба жолы мен салт-дәстүрді берік ұстау. «Күлтегін жыры» түркі тарихы мен мәдениетін толықтай түсінуге көмектеседі.

Абайдың табиғат лирикасына мыналар жатады: «Жаз»; «Қыс»; «Желсіз түнде жарық ай»; «Күз»; «Қараша, желтоқсан мен сол бір-екі ай»; «Жаздыгүн шілде кезінде».

Қазақстандағы ерекше ұл есімдері: - Абай; - Құнанбай; - Еркебулан; - Нұртас; - Саммит; - Зейін; - Омар.

Ұлы Жібек жолының мәдени алмасуға әсері: - көптеген халықтың мәдениетін бір арнаға тоғыстырды; - олардың өздеріне ғана тән табиғи ерекшеліктерін анықтауда да маңызды қызмет атқарды. Ұлы даланың да адамзат өркениетіне зор үлес қосуына ықпал етті

Қазыбек би 1667 жылы Сыр бойында дүниеге келген. Қазыбек білімді адам болды, ол жақсы біледі: ауыз әдебиетін, ата-бабалардың салт-дәстүрлерін және рәміздерін. Ол атақты шешен, халықтың көкейіндегісін айтқан, ойын жарыққа шығарған әділет жоқшысы болып, шын мәнінде Орта Жүзінде мемлекеттілік пен заңның қорғаушысы болған. 1764 жылы қысқы соғым кезінде (шамамен желтоқсан ішінде) Семізбұғы тауының етегіндегі Теректі бұлағын қыстап отырған Қаз дауыстыҚазыбек тоқсан жеті жасында мәңгі көз жұмған екен.

Абайдың өлеңдеріндегі тақырыптар: - ұлт, ру, тап өкілдері тағдыры; - күнделікті өмірдегі талас-тартыс, адамдар арасындағы қуаныш пен қайғы; - сахарадағы төрт маусымның пейзажы. Абай тәрбиелік мақсатта, көптеген ынтымақты, еңбекті, ғылымды, мәдениетті, достықты, ж.т.б. мадақтаған философиялық шығармалар жазады.

Қарахан кесенесі Тараз қаласында орналасқан.

Антракт — француз тілінен енеді (entre «ортасында» + acte «әрекет»). Антракт — театр қойылымының әрекеттері арасындағы, концерт бөлімдері арасындағы уақыт.

Қапал ауданында археологиялық ескерткіштерге мыналар жатады: - Қапал қорғандары. - Абай қорғауы.

Астанадағы заманауи сәулет өнерінің үлгілері мыналар: «Астана Опера» опера және балет театры. Қазақстан Республикасы Ұлттық мұражайы. «Нұр Әлем» көрме-үйішімдік кешені Қазақстан темір жолы ұлттық компаниясының басқарушы үйі «Акорда» президенттік резиденциясы._ Астанадағы басқа да заманауи құрылыстың үлгеруі мүмкін.

Повесть «Ақ кеме» Шыңғыс Айтматовтың синкретикалық жанрдағы шығармасында ұрпақтардың жалғастығы мен сабақтастығы мәселесі көрсетіледі. Повесте бала әкесін де, шешесін де көрмеген, есіне түсіре алмайды.

Монологты құрастыру үшін келесі қадамдарды орындауға болады: 1. Кейіпкерді танып, оның мотивациясын және ерекшеліктерін зерттеңіз. 2. Монологтың контекстін анықтаңыз. 3. Эмоцияларға шоғырландырыңыз — ең жақсы монологтар дәл жасалмаған эмоцияларды көрсетеді. 4. Сөйлеудің жүйесі мен ритмін ескере отырып, ұзақтықтың ұлғаюын және паузаларды тиімді пайдалануды ұмытпаңыз (сөйлеу естелігін көрсетіп, драмалыққа қосу үшін).