Культура и искусство

Мұқағали Мақатаевтың поэзиясындағы адамгершілік пен гуманизм тақырыбы келесі түрде көрініс табады: Өмір жайлы. «Ана» тақырыпында. Ақынның өлеңі өмірден өзі кетсе де, өшпей ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келеді.

Қазақстанның алғашқы кәсіби суретшілері туралы ақпарат табылмады. Алайда, Қазақстан бейнелеу өнерінің дамуына үлес қосқан суретші-кәсіпкерлердің бірі Әбілхан Қастеев (1904–1973) болуы мүмкін. Сонымен қатар, Николай Хлудов (1850–1935) Қазақстандағы кәсіптік кескіндемес мектебінің құрылуына тиесілі.

Қазақ халқының рулық жүйесі XV–XVI ғасырларда қалыптасты. Ұлы жүздің құрамына мыналар кіреді: сарыүйсін, шапырашты, ошақты, ысты, албан, суан, дулат, сіргелі, қаңлы, жалайыр, шанышқылы. Қазақ рулары — қазақ халқының негізін құраушы ру-тайпалар.

Романда XIX ғасырдағы қазақ ауылының тұрмысы, салт-дәстүрі, әдет-ғұрыпы, күнделікті тұрмыс-тіршілігі көрінісімен әйел теңсіздігі мәселесін көтеріп жатыр. Ғабит Мүсіреповтың «Ұлпан» романында да Мұхтар Әуезовтың «Абай жолы» эпопеясындағыдай сол заманғы қазақтың тыныс тіршілігін сипаттайтын жер дауы, жесір дауы, барымташылық, қыз айттыру, қалың жылқы беру, жарлы мен жақсының күресі тәрізді құбылыстар терең сипатталып, суреттеледі.

Қазақстандағы махаббаттың символы болуы мүмкін, олардың ішінде: - Қозы Көрпеш пен Баян Сұлу. - «Қозы көрпеш — Баян сұлу» мерекесі - Айша бибі кесенесі

Анаға арналған құттықтаулардың мысалдары: «Анашым, сіздің әр айтқан сөзіңіз, әр жасаған ісіңіз — мен үшін үлгі. Сіздің қолдауыңыз мен ақылыңыз болмаса, мен бүгінгі жетістіктеріме жетпес едім. Бар болғаныңыз үшін мың алғыс!». «Анашым! Сіз менің өмірімнің нұрлы шамысыз. Сіздің мейіріміңіз бен махаббатыңыз әрдайым жүрегіме жылулық сыйлайды. Өміріңіз әрдайым шаттыққа толы болып, жанарыңызда бақыт ұшқыны сөнбесін. Сізге ұзақ ғұмыр, зор денсаулық пен қуаныш тілеймін!» Анашым, сен менің кеңесшім, ақылшымсың. Өзің маған қолдау мен кеңестіңді бересің, аямайсың. Мәңгілік тән мен жан жастығы бұйырсын, саған, шеше!».

Қазіргі заманғы «ат тергеу» дәстүрінің маңызы адамдарды құрметтеуге, сыйлауға, әдептілікке, мәдениетке тәрбиелейді. Қазақ халқының бұрыннан келе жатқан «ат тергеудің» астарында қазақтың үлкенді сыйлап, абыройлы тұлғаларды қадірлеу сияқты аса құнды сыйластығы жатқаны аян.

Абай Құнанбайұлы (1845–1904) — қазақ халқының ұлы ақыны, ағартушысы, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ жазу тілінің негізін қалаушы, философ, композитор, аудармашы, саяси қайраткер. Абай өлең жазуды 10 жасында бастаған.

Сарказм әдебиетте сатирик ақауларды ашуға арналған. Сарказм ирониядан ерекше екіншілікпен ерекшеленеді: - сарказмде жанама маңыздылықты азайтады немесе төмендейді; - иронияда тек екінші план беріледі және түсіндірме мәнері толық сақталған; - сарказмде түсінік ашуды белсенді түрде азайтып, жабуы тиіс.

Қазақ тіліндегі «Гарри Поттер және философиялық тас» кітабының кейбір бөлімдері qazaqstan.tv порталынан скачиваниеға қолжетімді. Қазақ тіліне аударған кітаптардың бірін Steppe & World Publishing баспасы шығарды.

Повестегі негізгі кейіпкерлердің тізімі: 1. «Өлгендер қайтып келмейді». 2. «Атау кере». 3. «Ертегілер».

Абайдың балалық және жастық шағы келесідей болды: - Туған жері — Шыңғыс тауының етегінде, қазіргі Абай ауданында. - Шыққан ортасы — аукатты, Тобықты руының белгілі ел билеушілері. - Абай он жасында Семей қаласына көшіп, мектепте оқуға түсті - Мектеп қабырғасында оқып жүрген кезде, Абай өзінің алғаш өлеңдерін жаза бастады.

Ілияс Есенберлиннің «Көшпенділер» романындағы тарихи тұлғалар: - Шыңғыс хан. - Әбілқайыр хан. - Жәнібек хан. - Керей хан. - Асан қайғы - Қазтуған.

Нұрболат Қизатовтың публицистикалық мақалалары туралы ақпарат табылмады. Алайда, ол фотожурналистикада қызмет еткен, сондай-ақ республикамызда ұйымдастырылған әр алуан фотоконкурстардың лауреаты болған.

Қазақ халқының ою-өрнектері келесі материалдарда қолданылады: Тұрмыстық заттар. Қару-жарақтар. «Мүйіз» өрнегі.

Қазақтың ырым-тыйымдары бала тәрбиесінде келесі түрде қолданылуы мүмкін: Жас ұрпақты жаман әдеттерден сақтандыру. «Үйге жылан кіріп кетті» деп сену. Қазақтың ұлттық ырым-сыйықтарының барлығы күні бүгінге дейін әр шаңырақта жалғасын тауып келеді, олар әлі ескірмеген, бұл біздің жаңғырған жақсы салттарымыз.

Жандарбек Бұлғақов әкесі Айтақын Бұлғақовпен бірге көптеген айтыстарға қатысқан, соның ішінде: - «Алтын домбыра» айтысы; - Жүрсін Ерман айтысында.

Қазанғап Тілепбергенұлының өмірі мен шығармашылығы туралы деректер: - Қазанғап Арал теңізінің жағалауындағы Құланды түбегінің Ақбауыр деген жерінде қойшының жанұясында дүниеге келген. - 1921 жылы 67 жасында дүние салды. - Оның артында оннан аса шәкірті қалды, олардың ішінде Жәлекеш Айпақов, Сәдуақас Балмағамбетов, Бақыт Басығараев, Машалақ сияқты домбырашылар. - Кеңес дәуірінде Тәттімбет күйлерін орындап, насихаттаушы профессионалдық домбырашы: Ә. Хасенов, М. Хамзин, У. Бекенов.

Наурыз мерекесіндегі дәстүрлерге мыналар жатады: Киіз үй тігу. «Наурыз» көжесі. «Наурыз» тілекі. Наурыз батасы.

«Құлагер» поэмасы поэма жанрына жатады. Поэма — белгілі бір оқиғаны өлеңмен баяндап айтатын, жыр-толғау түрінде жазылған көлемді шығарма.