Культура и искусство

Қаныш Сәтбаевтың 125 жылдығына арналған іс-шаралардың бірі — «Әлем таныған Қаныш» атты республикалық конференциясы, ол 2024 жылы Астанада өтті. Сонымен қатар, Қаныш Имантайұлының туғанына 125 жыл толуына орай көптеген басқа елдерде іс-шарлар өткізілді, мысалы: Павлодар облысында; Қостанайда; Көкшетауда; Алматыда; Шымкентте.

Үмбетей жыраудың «Бөгенбай батырдың өлімі туралы Абылай ханға естірткен» толғауында ел қорғаны болған батырларды дәріптеп, қайратты ерлерді ұрпағына өнеге еткен ханға: Жасыңда болған сырласың, Үлкен де болса құрдасың, Аса бергенде, батыр өлді — Бөген бай! дейді тебіреніп.

Қазақтың «Сырға салу» салт-дәстүрінің бірі қазіргі кезде кеңінен таралған. Құдайлардың келуі кезінде айтылады: - Құдалар келді! Қарсы алып жүгір, ағайын! - Құдайлар аты байлансын. Сырға салғаннан кейін қыз құдайдың отбасына кіретінін білдіреді.

Қазақстан Республикасының Президентінің резиденциясы — «Акорда». «Ақорда» (ағыл. Akorda) — «ақ ставка».

Шөмекей тайпасының ұраны — «Дөйт». Шөмекейлердің атауы туралы легенда бар.

Сүмсік сөзінің бір мағынасы — сүйінші деп түсіндіріледі. Сүйіншін алғаш рет көрген адамға, мысалы, бала, қызы, ұрпақ, жұбайы немесе ұрпақты беріп, құттықтайтындардан құттықтауға болады.

Абылай хан — Қазақ хандығының Орта жүзіндегі билеушісі (1771–1781). Абылай 1740 жылы Орта жүздің ханы Абилмәмбетпен бірге Оренбургке келген және Ресейдің анткершілігін қабылдауға келісті.

Қазақстанның ұлттық мерекесі — Республика күні 25 қазанда өтіледі. Мерекеге орай әртүрлі іс-шаралар өткізіледі, мысалы: мерекелік концерттер; автошерулер; көрмелер; экскурсиялар; дөңгелек үстелдер; ұлтты спорт түрлері бойынша турнирлер.

Махамбет Өтемісұлы (1803–1846) — қазақ ақыны, ерлігі мен XIX ғасырдың басындағы қазақтың ұлттық-босақтық күресінің билігі. Махамбеттің шығармашылығы қазақ поэзиясының жанрларының қалыптасуына, стилінің даралануына және поэзиялық тіл құралдарының артуына үлес қосты.

«Батыл жүрек» мультфильмінің сюжеті патшаның қызы Мерида туралы. Анасы Элинор қызының өмірін есептелген және оның өзіне ұнайтын иіс жасауына тырыспақ болатынын еді.

Татар ертегісінде «Үш қыз» ана баласы ауырса әрдайым жанында болатын аяулы жан екені және балада анаға қамқорлықпен қарау керек екендігі түсініледі. Ананың үш қызына тиін келді, бірақ олардың әрекеттері әртүрлі болды

Мақал-мәтелдердің тарихы туралы ақпарат табылмады. Алайда, мақал сөздері халықтың өміріне байланысты қалыптасқан және өзгеретін фольклорлық жанр. Олардың шығу тарихына әртүрлі факторлар әсер еткен: Халық тұрмысының елеулі кезеңдері. Түрлі айтушылардың өңдеулері.

Жаңылтпаш — қазақ ауыз әдебиетінің шағын жанры. Жаңылдыратындай қиын, көбінесе, ұяң және қатаң дауыссыз дыбыстардан құралған, қара сөз немесе өлең түрінде болатын жаңылтуды жаңаландыруға арналған шығарма.

Қазақтың ою-өрнектерінің тарихы сонау көне замандардан, сақ, ғұн, үйсін, андронов мәдениетінен басталады. Қазақ халқының алғашқы ою өнерінің нұсқасы жартастардағы аң, құс, ағаш бейнелері мен көшпенді халықтың тіршілігі, ерлік бейнелерінде болды.

«Мысық, әтеш және түлкі» — шығыс славян халық ертегілерінің сюжеті. Орысша нұсқалары — 49, украиндық — 11, белоруссиялық — 8.

Қазақстанның Тәуелсіздік монументі 1996 жылдың 16 желтоқсанында Ресей Президентінің бұйрығымен Республика алаңында ашылды. Құрылыс идеясы 1993 жылы Ресей президенті Нурсултан Назарбаевтың Египетке хатшылық туралы кезінде пайда болды, Луксор қаласындағы тәуелсіздіктің монументіне баруға тырысқан.

Қазақ мәдениетінде адалдық адамның сана-сезімі мен ар-ұжданына қайшы келмейтін, халықтың мақсат-мүддесін көздейтін, тарихи шындықпен, прогреспен ұштасып жататын іс-әрекеттер деп бағаланады. Адалдық адамның жеке басы мен моральдық тұлғасын сипаттайды.

Ұлттық құндылықтарды бала тәрбиесінде жеткізу үшін ұлттық дәстүрлердің озық үлгілерін санасына сіңіру қажет. Баланы ұлттықты тәрбиелеуге көмектесетін әдістер мен тәсілдер: - Ана тілі мен дінін, оның тарихын, мәдениетін, өнерін, салт-дәстүрін меңгеру. - Балалардың сана-сезімін қалыптастыру. - «Тұсаукесер» тойы. - «Ғалым атамыз ұрпақ тәрбиеленуде ұлттық тәрбиенің жағымды жақтарын алып, баланы қоғам қажеттілігіне орай икемделе тәрбиелейді» деген аталмыш еңбегінде.

Мұқағали Мақатаевтың туған жерге деген сүйіспеншілігі көрініс тапқан бірнеше өлеңдер: «Апыр-ай, туған жер-ай»; «Дөңгелек жер»; Рахмет, дала; Қазақ жері; Жетісу; Туған жерге; Туған елге; О, туған ел; Айхай, дала; Аякөз — Ару; Ата Жайық; Хантәңірі; Шардара; Тоғай төңірегінде.

Қазақстанның салт-дәстүрлерін қорғау және сақтау үшін келесі шаралар қолданылады: Қонақтарды қамтамасыз ету. «Сарқыт» дәстүрі. «Үлкендерге құрметпен қарау».