Баққожа Мұқайдың «Өмірзая» романындағы ұлттық трагедия отарлық саясатының құлдық санасына қарсы шапқан азаматтардың өлімі көрініс табатын.
Романның ой тұрғысынан тиянақтаушылар — Аяған Қуатов және Алдияр Ақпанұлы . Олардың әуелдегі күресі — қазақ идеясының күресушілері . Аяған — тарих ғылымының кандидаты, оның еңбектері Кенесары хан туралы жарияланған . Алдияр — профессор, ұстазы Аяғанның .