Диктанттың мәтіні әртүрлі тақырыптарды қамтуы мүмкін, олардың ішінде:
Көру диктанты . Оқушылар көру, есту, есте сақтау, затты тану қабілеттерін дамыту мақсатында жүргізіледі .
Өздік диктанты . Оқушы өткен материалдарға байланысты өз сөз бен сөз тіркестерін, жекелеген сөйлемдер мен жаттап алған өлең, жұмбақ, жаңылтпаш, мақал-мәтелді естеріне түсіріп, диктантты өз бетінше жазады .
Шығармашылық диктант . Бұл диктант үйрету диктанттарының ішінде мазмұн, құрылым, әдіс-тәсіл жағынан ең күрделісі, оқушылардың ойлау қабілетін, сөздік қорын, білім деңгейін арттыру көрсеткіші .
Диктанттың түрі мен мәтіннің құрамына байланысты оқушының білімі, сауаты, қабілеті, ақыл-ойын, қызығушылық дағдылары және басқа факторлар әсер етеді .