Акселерация — бұл физикалық, интеллектуалдық және сексуалдық дамудың жылдамдығы, оның себебі 1–2 жылдағы жылдамдықпен жиілігімен тікелей бір немесе бірнеше функциялық жүйелердің дамуы .
Деселерация (ретардация) — бір немесе көптеген функциялдық жүйелерінің дұрыс дамуын немесе дағдыларын кешіктіру . Деселерацияның сипаттамаларына ақыл-ой, психикалық дамудың баяулаты, жалпы және бөлікті (парциальды) психикалық инфантилизм жатады .