Экономика и финансы

Алтынның экономикалық маңызы — ол бағалы металдардың негізгісі болып табылады және әлемдік нарықтардағы бағасы өте тұрақты. Қазақстанда алтынның мемлекеттік резервтегі рөлі — қаржы нарығын, экономиканы тұрақтандырушы рөл атқарады.

Қазақстанның экономикалық құрылымындағы негізгі секторлар: Құрылыс. Ауыл шаруашылығы. Көлік. Қазақстандағы экономиканың дамуының басты факторлары: - пайдалы тауарлардың көп мөлшері; - білікті және жоғары біліктілген жұмысшылар; - елдің басқа елдермен экономикалық байланыстар.

«Атамекен» ұлттық кәсіпкерлер палатасының құрылымы коммерциялық емес ұйым. Палатаның негізгі органдары: Съезд. Президиум. Правление. «Атамекеннің» құрылысында өкілдік және іске асырушы органдар орнатылған: Съезд; Президиум; Правление (Басқарма); Ревизиондық комиссия; аймақтық палаталар мен кәсіпкерлік кеңесдері.

Есектің ластығы мен нәжістігі кейбір факторларға байланысты: - Баға деңгейі. - Күту. - Салық-бюджет саясаты және ақша-кредит саясаты.

Факториялар сауда-саттық орындары ретінде құрылды, олар теңіз саудасын бақылау және мұсылман саудагерлерді тарту үшін құрылған. Факториялардың құрылымы мен мақсаттары әртүрлі елдерде өзгеруі мүмкін.

1965 жылғы экономикалық реформа директивалық экономикаға нұқсан келтірмеді, бірақ кәсіпорындардың тәуелсіздігін кеңейтті, оларға пайданы басқаруға мүмкіндік берді және өндірушілерді еңбек нәтижелері мен сапасына материалдық ынталандыру тетіктерін қарастырды. Реформа кезінде аумақтық экономикалық кеңестер таратылып, салалық министрліктер жүйесі қайта құрылды.

Аралас экономиканың негізгі принциптері: - жеке меншік пен мемлекеттік меншік қатар өмір сүреді; - нарықтық механизмдер мен мемлекет арқылы реттеу үйлеседі; - әлеуметтік қорғау және экономикалық тұрақтылықты қамтамасыз ету; - бәсекелестік пен монополияға қарсы саясат.

Қорлар әртүрлі қызметтерді атқарады, мысалы: - Өндірістік қызмет. - Тұрмыстық қызметтік қорлар. - Қоғамдық қызмет көрсету.

Ипотекалық кредиттің пайыздық мөлшерлемесі 17–18% құрайды. Қазақстанда ипотекалық несиелеу шарттары мемлекеттік бағдарлама мен банкке байланысты өзгеріп отырады.

Бюджеттік ресурстар — бұл бюджеттің құрамына кіретін ақша қаражаттарын жиынтығы. Оларды басқару үшін бюджеттік механизмдің негізгі элементтеріне мыналар жатады: - бюджеттік жоспарлау және болжау; - бюджет ресурстарын жедел басқару; - мемлекет шығындарын уақытылы қаржыландыру; - орындалуы туралы есепті құру; - бюджет басқарудың сәйкесінше деңгейіне қарай қастыру және бекіту; - нормативті құқықтық және информациялық бағаны бюджет жүйесінің дұрыс қалыптасуына қарай қалыптастыру.

Қор биржасында мынадай операциялар жүргізіледі: Бағалы қағаздармен сатып алу және сату. «Қор» деп аталатын қаржы құралдарын сату және сатып алғанда қаражатты жұмылдыру және шоғырландыру. Өндірістің және мемлекеттің шығыстарын несиелеу және қаржыландыру, сондай-ақ ел үкіметінің кредиттендіруі Қаржы ресурстарын жинақтау, шоғырлану және қайта бөлу процесін ұйымдастырушы экономиканың басты буыны ретінде қор биржасы.

Тәуелсіз Қазақстанның экономикалық дамуы төмендегі кезеңдерді басынан кешірді: 1. 1991–1992 жылдар. 2. 1993–1995 жылдар. 3. 1996–1998 жылдар.

Министрліктердің міндеттері мен салаларына әртүрлі факторлар әсер етеді. Мысалы, Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі стратегиялық жоспарлау, салық және бюджет саясаты, макроэкономикалық талдау және болжау, өңірлік даму, жергілікті өзін-өзі басқаруды дамыту, жеке кәсіпкерлікті дамыту және қолдау, инвестицияларды тарту, мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген қарыз алу мен борыш, мемлекет-жеке әріптестік, мемлекетке инвестициялық жобалар, табиғи монополиялар, мемлекет активтерін басқару, мемлекет басқару жүйесін дамыту салаларындағы басшылықты жүзеге асырады.

Өндіріс өнімнің қандай мақсатпен өндірілетініне қарай мынадай түрлерге бөлінеді: құрал-жабдықты өндіру; тұтыну заттарын, тұтыну тауарларын өндіру, тұтыну қызметтерін көрсету; ақпарат өндірісі. Тарихи тұрғыдан натуралдық (жасалған өнімді өндіргіш өзі тұтынады) және тауарлық (өнім базарда айырбастау үшін жасайды) түрлеріне бөлінген.

Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтың «Қазақстан-2030» стратегиясы туралы кейбір сөздер: Ұлттық қауіпсіздік. Ішкі саяси тұрақтылық және қоғамның шоғырлануы. Экономикалық өсу. Қазақстан азаматтарының денсаулығы, білімі және әл-ауқатын жақсарту.

1980 жылдары КСРО-да экономикалық дағдарыс келесі себептермен басталды: Өнеркәсіптің экстенсивтік дамуы. «Тоқырау» саясатының әрекеттері. «Тоқырауға» бағытталған бюджеттің үлкен шығындары. 1985 жылы майдың бағасы төмендеді, бұл «тоқырау» политикасына әсер етті.

МЕРКОСУР — бұл Солтүстік Америка елдерінің жалпы нарығы, Аргентина, Бразилия, Уругвай, Парагвай және Венесуэла арасындағы экономикалық және саяси келісімшарт. МЕРКОСУР құрылғанда, оның негізгі мақсаттарына мыналар жатады: - бос сауда, қызметтер және жұмыс күшінің тез өтуі; - мүлікті тарихта бірыңғай бағалар орнатып, мүліктегі сауда саясаты бірыңғай; - макроэкономикалық және секторлық саясатты бөлімшелердің ішкі саудада, ауыл шаруашылығы, өнеркәсіпте, тәуекелдердің, валюталық жүйелерді, капиталдардың, қызметкерлердің және көліктердің өтуінде.

Қазақстандағы әлеуметтік мәселелерге мыналар жатады: әлеуметтік инфрақұрылымның дамымауы; тұрақты жұмыссыздық деңгейінің болуы; жұмыс күші деңгейінің жыл сайынғы төмендеуі; халықты әлеуметтік қорғауды қаржыландырудың дәстүрлі әдістерін қолдану; басқарушылық шешімдерді уақтылы қабылдамау. Қазақстанның әлеуметтік саласындағы басқа да мәселелер бар, оларды зерттеулер мен зерттеудік мақалаларда көруге болады.

Консолидация — бұл әрекет немесе процесс, мұнда бір-бірімен біріктірілу немесе берік ету. Консолидацияның кейбір түрлері: Социологияда — екі немесе одан да көп әлеуметтік топтарды біріктіру. Заңдауда — нормативтік актілерді біріккен нормативті блокқа жүйелеу. Экономикада — нарықтағы ірі компаниялардың үлесін арттыру, пайда алу акцияларымен сауда жасаудан алынған пайда. Финансыда — акциялар немесе басқа активтердің котировкалары қысқа бағытта тұрақты болып қалады.

Кәсіпкерлік негіздерін оқыту «Бастау Бизнес» жобасы бойынша бизнес-менторлық және жеке консультация беру қағидаты бойынша практикалық оқыту мақсатында жүргізіледі. Оқу процесінің жалпы ұзақтығы күнтізбелік 25 күннен кем емес.